• 0(535) 931 0 322
  • drtahsinturunc@yahoo.com
  • Seyhan/Adana
Ürolojik Hastalıklar
Prostat Büyümesi

Prostat Büyümesi

Prostat, erkeklerde üretra adını verdiğimiz penisin iç kısmında bulunan tüp şeklindeki bir kanal ile idrar torbası (mesane) arasında bulunan kestane büyüklüğünde bir organdır (Tablo 1). Erişkin bir erkekte ağırlığı ortalama 25 gram civarındadır. Prostat bütün erkeklerde bulunur. Kadınlarda prostat bulunmaz. Prostat, içinde yer alan birtakım enzimler yardımıyla salgı yapmaktır. Bu salgılar içerisinde idrar yolları iltihabını azaltıcı, idrar yapmaya katkı sağlayıcı bir takım maddeler bulunur. Aynı zamanda cinsel ilişki esnasında erkeğin penisinden çıkan meninin %20-30’u da prostat salgısından oluşur.

Prostat çocuklarda ve gençlerde belirli bir boyutta kalır. Bu dönemlerde prostatta fazla bir büyüme olmaz. Prostat genellikle 40’lı yaşlardan sonra büyüme eğilimindedir. Büyüme genellikle 60’lı yaşlardan sonra daha da belirginleşir. Her insanda olmamakla birlikte prostat, hormonların da etkisiyle normalden çok daha fazla büyüyebilir. İyi huylu prostat büyümesinin bilimsel adı “benign prostat hiperplazisi”dir ve bu kelimelerin baş harflerinden esinlenerek kısaca BPH olarak tanımlanır. İyi huylu prostat büyümesinde prostatın iç kısmı büyür ve idrar yaptığımız kanalı daraltabilir (Tablo 2). İyi huylu prostat büyümesinin Prostat Kanseri ile bir ilişkisi yoktur.

Prostatın normalden fazla büyümesi idrar yollarında birtakım sorunlara yol açabilir. Prostat büyümesinin yarattığı sorunların çözümü ile ilgili önce ilaç tedavileri ile birlikte hayat tarzı değişiklikleri önerilir. Eğer verilen tedaviler yetersiz kalırsa prostatın sıklıkla kapalı yolla ya da daha az ihtimalle açık cerrahi ile alınması gerekebilir. Ben, prostat büyümesinin sıklığı, nedenleri, belirtileri, hastanede prostat büyümesi ile ilgili bizim yaptığımız testler ve tedaviler hakkında bilgi vermeye çalışacağım;

İyi huylu Prostat büyümesinin sıklığı

50 yaşındaki erkeklerin %30’unda, 60 yaşındaki erkeklerin %50’sinde başlangıç şeklinde prostat büyümesi bulguları saptanırken, 80 yaşında hastalığın görülme sıklığı %90’ı bulmaktadır.

İyi huylu Prostat büyümesinin nedenleri

Prostat büyümesinin en büyük nedeni yaşlanmadır. Yaşlı hastalarda prostat daha büyüktür. Fakat her yaşlı hastada büyük prostatın tıkanmaya yol açmayacağı da bilinmelidir. İyi huylu prostat büyümesinde kalıtımın önemli bir rolü vardır, prostat büyümesi olan kişilerin yakın akrabalarının %30-40’ında da prostat büyümesi sorunu ortaya çıkmaktadır. Ayrıca erkeklik hormonundaki düzensizliğin de prostat büyümesini tetiklediği bilinmektedir.

İyi huylu Prostat büyümesinin belirtileri

-Geceleri 1’den fazla kez idrara çıkma,

-Gündüzleri sık idrara çıkma (7’den fazla),

-İdrar yaptıktan sonra rahatlayamama,

-Kesik kesik idrar yapma, çatallı işeme,

-İdrar yaparken ya da idrarın sonunda damlama olması,

-İdrar yaparken yanma,

-İnce kalibrasyonda idrar yapma ve idrar tazyik hızının azalması,

-Tuvalette idrar yapmadan önce biraz beklemek zorunda kalma (idrarın hemen gelmemesi),

-Ani idrar yapma hissi ve istem dışı idrar kaçırma.

Hastanede iyi huylu Prostat büyümesinin teşhisi ile ilgili yapılan uygulamalar

Hastalarda prostat büyümesi olup olmadığını anlamadan önce ayrıntılı bir hikaye alınmalıdır. Hastalarda şeker hastalığının olması, daha önce gelişen idrar yolları darlığı, idrar yollarında iltihap olması, idrar torbasında kasılma sorunu, idrar söktürücü ilaçların kullanılması gibi sorunlar, prostat büyümesinde karşılaştığımız belirtilere benzer belirtiler verdikleri için bu sorunların olup olmadığı mutlaka sorgulanmalıdır.  

Prostat büyümesinden şüphelenilen hastada prostat büyümesinin derecesi ile birlikte iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunun anlaşılması için makattan bir prostat muayenesinin yapılması (Tablo 3) ve kanda prostat kanseri riski olup olmadığını gösteren prostat spesifik antijen (PSA) testinin yapılması gerekmektedir. PSA düzeyinin 3 ng/ml’den daha az olması gerekir. Ayrıca uluslararası prostat semptom skoru (IPSS) adı verilen prostat büyümesi sorununun derecesini gösteren formun da doldurulmasında fayda vardır. İdrar yolları iltihabının olup olmadığının anlaşılması için tam idrar tetkiki ve üre yüksekliği olup olmadığını anlamak için kanda kreatinin düzeyi tetkiki yapılmalıdır. Bu testler ile beraber hastanın idrar tazyik hızını gösteren ve idrarının hepsini boşaltıp boşaltmadığını anlamamıza yarayan üroflowmetri adlı testin yapılması da teşhisi doğru koymamıza yardımcı olur. Rutin uygulama olmamakla birlikte idrar yollarının ultrasonografisinin yapılması da böbreklerin, idrar torbasının ve prostatın durumunu ortaya koymak açısından önemlidir. Unutulmaması gereken bir başka önemli nokta ise, 50 yaşından büyük olan erkeklerin şikayetleri olsun olmasın yılda bir kere prostat muayenesi için doktora başvurmalarının gerekli olduğudur.

İyi huylu Prostat büyümesinin ilaç tedavisi

Günümüzde prostat büyümesini tamamen durduracak ya da yok edecek bir ilaç tedavisi yoktur. Prostat büyümesinin tedavisi için verilen ilaçlar idrar akım hızını arttırarak prostatın işeme ile ilgili yarattığı olumsuz etkileri azaltırlar. İyi huylu prostat büyümesi olan hastalarda belirtiler hafif ise tedaviye fitoterapötikler dediğimiz bitkisel özlü ilaçlarla başlanabilir. Bu ilaçlar daha çok Avrupa’da kullanılmakta iken ülkemizde kullanımları yaygın değildir. Ülkemizde ilaç tedavisinde ilk seçenek, alfa blokör adını verdiğimiz ilaç grupları olmaktadır. Bu tür ilaçlarda tedavinin amacı, idrar yolları tıkanıklığını tetikleyen ve yaygın olarak prostatta bulunan alfa reseptörlerinin etkisinin azaltılarak fonksiyonel olarak işemenin kolaylaştırılmasıdır. Daha açık bir ifadeyle bu ilaçlar prostat ve mesane boynu dediğimiz kanalda düz kasları gevşeterek idrar kanalında genişleme yaparlar. Hafif ve orta şiddette prostat büyümesi olan hastalar bu ilaçlardan fayda görürler. Eğer prostat normalden belirgin derecede daha büyük ise bu ilaçlara ilaveten tedaviye 5-alfa redüktaz enzim inhibitörleri adını verdiğimiz ve prostat kütlesinde %20-25’e varan oranda küçülmeye yol açan ilaçlar da eklenebilir. Prostat büyümesi için verilen alfa blokörler adı verilen ilaçların aynı zamanda hipertansiyonu olan kişilerde tansiyonu düzenleyici rolleri de vardır. Daha önce bu ilaçlara bağlı tansiyonda düşmeler saptanmış olsa bile günümüzde verilen bu ilaçların tansiyonu düzeltmekle birlikte tansiyon düşüklüğüne yol açmadıkları gösterilmiştir.

İlaç tedavileri doktor onayı olmaksızın kesilmemelidir, çünkü ilaçlar kontrolsüz bir şekilde kesildikleri zaman prostat büyümesinin yarattığı olumsuz şikayetler geri dönmektedir. İlaç tedavisi verilen hastalar genellikle yıllık olarak kontrollere çağrılırlar.

İyi huylu Prostat büyümesinin cerrahi tedavisi

Aşağıdaki durumlarda prostata yönelik cerrahi müdahale yapılması gerebilir;

-Eğer iyi huylu prostat büyümesi olan hastalarda ilaç tedavisine yeterli yanıt alınamıyorsa,

-İdrar gözle görülür bir şekilde kanlı geliyorsa,

-Sık idrar yolları iltihabı atakları gelişiyorsa,

-İdrar torbasında taş oluşmuşsa,

-Hastaların böbrek kanallarında prostatın yaptığı tıkanıklığa bağlı şişme oluşmuşsa,

-Hastada tıkanıklığa bağlı üre yüksekliği oluyorsa,

-Hastalara birden fazla kez idrar yapamama şikayeti nedeniyle idrar sondası takılmışsa cerrahi müdahale yapılmalıdır.

İyi huylu prostat büyümesi olan hastalara iki türlü cerrahi müdahale yapılabilmektedir. Bunlar; halk arasında bilinen adlarıyla kapalı ya da açık operasyonlardır. Açık operasyon sıklıkla prostatı çok büyük olan (100 cc ve üzeri) hastalara yapılmaktadır. Daha önce, operasyonda kullanılan sıvının uzun dönem sürecek operasyonlarda vücuda yapacağı olası yan etkilere bağlı olarak kapalı operasyonlar büyük prostatı olan hastalara önerilmemekteyken, günümüzde yeni geliştirilen sistemler sayesinde prostatı belirgin büyük hastalara da kapalı operasyonlar yapılabilmektedir. Buna rağmen, prostatı abartı derecede büyük olan hastalarda halen birinci seçenek açık prostat operasyonudur.

Kapalı operasyonlarda sıklıkla hastalar bel kemikleri arasından yapılan bir iğne ile uyuşturulur ve hasta uyumadan spinal anestezi yöntemi ile ameliyat edilirler. Operasyonda rezektoskop adını verdiğimiz metal bir cihaz ile penisin uç kısmından girilerek prostata ulaşılır ve yine kapalı yol ile prostatın idrar yollarına doğru büyüyen kısımları elektrik akımı kullanılarak küçük parçalar halinde kesilir. Kesilerek idrar torbasına atılan prostat parçacıkları daha sonra bir vakum yoluyla dışarı alınarak patolojik incelemeleri yapılır. Kapalı operasyonlar kendi aralarında birkaç gruba ayrılırlar. En sık yapılanları transüretral rezeksiyon-prostat (TUR-P) operasyonudur (Tablo 4). Günümüzde bu operasyona plazmakinetik TUR-P, holmiyum lazer, KTP lazer (Green light) gibi operasyonlar eklenmiştir. Bu operasyonlar TUR-P operasyonuna benzer şekilde yapılmaktadır. Lazer operasyonlarında prostat buharlaştırılmaktadır. Prostattan parça alınmadığı için prostat dokularının patolojik incelemesi yapılamamaktadır. Lazer operasyonları kan sulandırıcı ilaçlar kesilmeden de yapılabilmekte ve hastaların hastanede yatış süresi de daha kısa olabilmektedir. TUR-P operasyonunda hastanın 1 saatten daha fazla süre anestezi alması birtakım metabolik sorunlara yol açmaktadır. Plazmakinetik ve lazer gibi operasyonlarda ise eğer prostat çok aşırı büyük değilse süre kısıtlaması olmaksızın prostatın tamamı kapalı yolla alınabilmektedir. Kapalı operasyonlar sonrasında hastaların idrar yollarına genellikle 2 gün kalacak olan bir kateter (idrar sondası) konulur, kateter çekildikten sonra hasta rahat idrar yapıyorsa ve ciddi kanaması yoksa aynı gün taburcu edilir. Açık operasyonda ise göbek altından yaklaşık 8-10 cm.lik cerrahi bir kesi yapılarak önce mesaneye ulaşılır ve mesane açıldıktan sonra büyüyen prostat dokuları çıkarılır. Açık operasyon sonrası yerleştirilen kateter genellikle operasyondan 5 gün-1 hafta sonra çekilerek hastalar taburcu edilir.

Prostat ameliyatı yapıldıktan sonra (kapalı ya da açık) ortaya çıkabilecek birtakım problemler olabilir. Biz, prostat operasyonu sonrasında ortaya çıkabilecek bu olumsuzlukları operasyon öncesi mutlaka hastalarımıza anlatarak onların onaylarını alıyoruz. Bu olumsuzluklardan kısaca bahsedecek olursak;

-Operasyon sonrası %60-70 olasılıkla cinsel ilişki sonrasında meni penis dışına çıkmayabilir, ilişki esnasında meni idrar torbasına geçer ve daha sonra sorunsuz bir şekilde idrarla atılabilir. Bu durum çocuk sahibi olmanıza engel olabilir.

-Operasyon sonrası özellikle erken dönemlerde idrar yollarınızdan kanamalar olabilir, bu kanamalar zamanla kesilir ve kaybolur.

-Operasyon sonrasında %2 ihtimalle idrar yollarınızda daralma ve idrar kaçırma sorunu yaşanabilir.

-Operasyondan sonra %4 ihtimalle peniste ereksiyon sorunu olabilir.

Operasyon sonrası sık olmamakla birlikte ortaya çıkan bu olumsuzluklara rağmen prostat operasyonlarının başarı şansı oldukça yüksektir.

İyi huylu Prostat büyümesinden korunma yolları

İdrarınız geldiği zaman idrarınızı bekletmeden yapmaya çalışın. Acılı, baharatlı, ekşi yiyeceklerden ve gazlı, asitli, kafeinli içeceklerden uzak durun ya da bu yiyecek ve içecekleri daha az tüketin. Bol sıvı alın, alacağınız en iyi sıvının su olduğunu unutmayın. Su alırken belirli aralıklarla su içmeye gayret edin. Kısa bir sürede çok fazla su içmeye çalışmayın. Prostat büyümesinde en büyük sorunlardan birisi gece sık idrara çıkmadır. Gece sık idrara kalkmamak için yatmadan en az 2-3 saat önce sıvı almayı bırakın, özellikle bu sürede idrara söktürücü olan çay, neskafe, portakal, karpuz gibi besinlerden uzak durun. Soğuk havalarda sık idrara çıkma şikayetleri arttığı için evden dışarı çıkarken sıkı giyinin ve üşütmemeye çalışın. Kırmızı etin prostat büyümesini tetiklediği ile ilgili çalışmalar mevcut olduğu için mümkünse kırmızı et yerine beyaz et yemeyi tercih edin. Yapılan çalışmalarda şişman olan erkeklerde prostat büyümesinin daha sık ortaya çıktığı gösterildiği için kilo vermeye çalışın, düzenli spor yapın. Kabızlıktan kaçının, mümkünse lifli gıdalar içeren sebze yemeklerine ve meyve yemeğe ağırlık verin. Son olarak, ayakta ya da oturarak idrar yapma ile prostat rahatsızlığı arasında herhangi bir ilişki bulunmadığını, cinsel ilişki sıklığı ile prostat büyümesi arasında da herhangi bir ilişki bulunmadığını belirtmek isterim.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

العربيةEnglishTürkçe
Randevu Ve Detaylı Bilgi İçin